Leczenie ortodontyczne nie kończy się z momentem usunięcia przez ortodontę aparatu ortodontycznego – ostatnim etapem jest utrwalanie osiągniętych efektów. Jak wygląda aparat retencyjny? Jak długo nosi się aparat retencyjny? Jeżeli czeka Cię leczenie ortodontyczne, dowiedz się więcej o retainerze.
Retainer – co to jest?
Retainer (aparat retencyjny) to specjalne urządzenie (wyjmowane lub na stałe przytwierdzane do zębów), którego zadaniem jest utrzymanie uzębienia w prawidłowej pozycji po ściągnięciu aparatu ortodontycznego. Rezultaty uzyskane przy użyciu aparatu ortodontycznego nie są stałe – zęby mają tendencję do powrotu do swoich pierwotnych pozycji. Aby temu zapobiec, stosuje się retainer.
Założenie aparatu retencyjnego jest ostatnim etapem leczenia ortodontycznego. Nie należy go lekceważyć, gdyż w przeciwnym razie rezultaty leczenia mogą zostać zniweczone.
Po co stosuje się retainer?
Aparat retencyjny służy do utrwalania efektów uzyskanych za pomocą aparatu ortodontycznego. Głównym celem, dla którego retainer zostaje założony na zęby, jest uniemożliwienie im powrotu do pierwotnych, nieprawidłowych pozycji. Inaczej mówiąc, retainer ma zapobiec zmianie położenia poszczególnych zębów.
Przed założeniem retainera (zwłaszcza stałego) pacjent może zostać skierowany na higienizację zębów (skaling, piaskowanie, fluoryzacja). Higienizacja zębów pomaga utrzymać je w czystości w okresie retencji.
Czy aparat retencyjny prostuje zęby?
Co do zasady aparaty retencyjne nie prostują zębów. Zarówno stałe, jak i ruchome aparaty retencyjne są pozbawione elementów oddziałujących na zgryz. Przykładowo aparat retencyjny stały ortodonta po założeniu dogina w taki sposób, aby nie oddziaływał on z żadną siłą na poszczególne zęby. Nakładki retencyjne czy stałe aparaty retencyjne mają na celu przede wszystkim utrzymanie zębów w odpowiedniej pozycji po leczeniu ortodontycznym.
Rodzaje aparatów retencyjnych
Jak wygląda aparat retencyjny? Aktualnie w gabinetach ortodontycznych używa się dwóch rodzajów aparatów – stałych i ruchomych. Retainer ruchomy to m.in. aparat Hawleya, aparat Schwarza, aparat czynnościowy i pozycjoner. Z kolei aparat retencyjny stały to retainer 3-3 lub retainer 4-4 – w zależności od liczby zębów, na których zostaje on oparty.
O wyborze aparatu retencyjnego decyduje ortodonta. Kieruje się on przy tym m.in. wadą zgryzu i czasem, jaki był potrzebny, aby ją skorygować. Coraz popularniejsze są retainery stałe, gdyż są one wygodniejsze.
Retainer stały
Aparat retencyjny stały jest przytwierdzany do zębów w przednim odcinku łuku. Ponieważ mocuje się go od strony języka, nie jest on widoczny, a utrwalanie efektów leczenia ortodontycznego odbywa się dyskretnie. Retainer stały doskonale sprawdza się na ostatnim etapie leczenia m.in. diastemy, stłoczeń czy obrotów zębów.
Aktualnie w gabinetach ortodontycznych używane są głównie aparaty retencyjne stałe wykonane ze spiralnie skręconego giętkiego drutu – FSWR. Ich zaletą jest trwałość.
Retainer ruchomy
Retainery ruchome różnią się między sobą budową i materiałem wykorzystanym do ich wykonania. Jak wygląda aparat retencyjny ruchomy? Przykładowo płytka Hawleya to akrylowa płytka wyposażona w klamry, dzięki którym nie przesuwa się ona w jamie ustnej. Z kolei silikonowy pozycjoner jest tak zbudowany, że utrwala efekty zarówno od strony języka, jak i policzków.
Jak sama nazwa wskazuje, aparat retencyjny ruchomy można w dowolnym momencie wyjąć, co sprzyja higienie jamy ustnej. Retainery ruchome pacjenci najczęściej zakładają na noc.
Jak długo nosi się aparat retencyjny?
Pacjenci często pytają, ile nosi się aparat retencyjny. To, jak długo pacjent będzie użytkował aparat retencyjny, zależy od decyzji ortodonty. Przyjmuje się, że minimalny okres użycia retainera powinien trwać dwa razy dłużej niż aparatu ortodontycznego. Pacjenci, którzy nosili aparaty stałe przez 2 lata, powinni przygotować się na co najmniej 4 lata retencji.
Wielu ortodontów ma jeszcze bardziej rygorystyczne podejście. Jak długo według nich należy nosić aparat retencyjny? Uważają oni, że retainer należy użytkować dożywotnio.
Aparat retencyjny – cena
Ile kosztuje aparat retencyjny? Ceny aparatów ortodontycznych w Specjalistycznym Centrum Ortodoncji Ortolingwa zaczynają się od 350 zł. Cena aparatu to jednak nie cały koszt ostatniego etapu leczenia ortodontycznego – doliczyć do niego należy również cenę wizyt kontrolnych. W przypadku aparatu ruchomego ortodonta musi pobrać wyciski do jego przygotowania, a aparat stały może ulec uszkodzeniu, co z kolei oznacza konieczność interwencji ortodonty.
Mimo że etap retencji podwyższa koszt leczenia ortodontycznego, to nie należy z niego rezygnować. W przeciwnym razie w ciągu kilku kolejnych lat zęby mogą powrócić do swoich pierwotnych pozycji.
Aparat retencyjny – czyszczenie
Jak czyścić aparat retencyjny? Pacjenci, którzy użytkują aparaty retencyjne ruchome, mają ułatwione zadanie – po wyjęciu retainera mogą go wyczyścić, korzystając choćby z tabletek do czyszczenia aparatów ortodontycznych. Tabletki usuwają zanieczyszczenia i bakterie, dzięki czemu użytkowanie aparatu jest bezpieczne.
Trudniejsze jest czyszczenie aparatów ortodontycznych stałych. Ponieważ są one na stałe przytwierdzone do zębów, pacjentowi przyda się nić dentystyczna, wyciorki (szczoteczki międzyzębowe) i płyn do płukania ust.
