Rezultatem leczenia ortodontycznego są proste i równe zęby. Pacjenci często jednak zastanawiają się, w jaki sposób aparat prostuje zęby. Jak to się dzieje, że korzystanie z aparatu ortodontycznego ruchomego lub stałego zmienia położenie zębów? Odpowiadamy.
Jak działa stosowany u dzieci ruchomy aparat?
U najmłodszych pacjentów wady zgryzu koryguje się przede wszystkim przy zastosowaniu ruchomych, czyli wyjmowanych, aparatów ortodontycznych. Jak działa ruchomy aparat na zęby? Aparaty ruchome z reguły składają się z dwóch elementów: akrylowej płytki i drutu. Taka budowa pozwala w dowolny sposób modyfikować napięcie drutu, dzięki czemu aparat oddziałuje na zęby ze ściśle określoną siłą. W efekcie uzębienie mleczne lub mieszane przesuwa się w pożądanym kierunku wzdłuż łuku zębowego.
W zależności od stwierdzonej u pacjenta wady zgryzu, ortodonta może zdecydować o zastosowaniu dodatkowych elementów aktywnych. Należą do nich m.in. wyciągi gumowe i śruby. Przykładowo zastosowanie śrub może okazać się niezbędne wówczas, gdy konieczne jest rozszerzenie łuku zębowego. O włączeniu do leczenia dodatkowych elementów ortodonta decyduje już po opracowaniu jego indywidualnej ścieżki.
Czym jest i jak działa aparat na zęby czynnościowy?
Wielu rodziców zgłasza się do gabinetu ortodontycznego po zauważeniu u dziecka wady wymowy czy niepokojących nawyków, np. ssania kciuka. Po przeprowadzeniu wywiadu i oceny uzębienia dziecka ortodonta może zdecydować o zastosowaniu u młodego pacjenta aparatu ruchomego czynnościowego. Jak działa aparat ortodontyczny czynnościowy i czym różni się on od typowego aparatu ruchomego?
Zasada działania aparatu ortodontycznego czynnościowego jest nieco inna niż w przypadku typowego ruchomego aparatu. Jest on tak zbudowany, aby w pełni wykorzystać siły mięśni twarzy. Dzięki specjalnej konstrukcji, aparat zmienia napięcie mięśni m.in. żwaczowych i policzków. Efektem jego działania jest osiągnięcie pożądanych rezultatów. Warto też pamiętać, że zastosowanie aparatu ortodontycznego czynnościowego może wyeliminować nieprawidłowe nawyki, jakie wyrobiło sobie dziecko.
Zasada działania aparatu ortodontycznego stałego
W ostatnich latach do gabinetów ortodontycznych zgłasza się wielu dorosłych pacjentów. U nich uzyskanie prostego uśmiechu z reguły wiąże się z koniecznością założenia aparatu stałego. Działanie aparatu ortodontycznego stałego nie różni się specjalnie od działania aparatu ruchomego – stały aparat również wywiera nacisk na określone zęby. Rezultatem tych sił jest przemieszczanie się zębów w obrębie kości.
W odróżnieniu od aparatów ruchomych, aparaty stałe pacjenci użytkują przez całą dobę – samodzielne usunięcie takiego aparatu nie jest możliwe. Składają się one też z większej liczby elementów – obok łuku i zamków ortodontycznych konieczne może okazać się zastosowanie dodatkowych elementów. Za prawidłowe działanie aparatu ortodontycznego odpowiadają:
- łuk ortodontyczny – jego zadaniem jest rozsunięcie zębów i ułożenie ich w pożądany sposób, czyli zgodnie z zaplanowanym rezultatem leczenia ortodontycznego,
- zamki ortodontyczne – są one przytwierdzone klejem do zębów i na nie bezpośrednio oddziałuje siła łuku ortodontycznego,
- sprężynki – to dodatkowy element aparatu ortodontycznego, który ma rozsunąć wybrane zęby,
- wyciągi ortodontyczne – to kolejny dodatkowy element aparatu ortodontycznego, który ma za zadanie wyrównać zgryz.
Dzięki wzajemnemu oddziaływaniu łuku i zamków ortodontycznych w miejscu, w kierunku którego przesuwany jest ząb, zanika tkanka kostna. Nawarstwia się ona zaś tam, gdzie ząb pierwotnie się znajdował. To proces długotrwały, który musi być systematycznie kontrolowany. Z tego względu w czasie leczenia ortodontycznego tak istotne są wizyty kontrolne.
Jak szybko działa aparat na zęby?
Zdecydowanie łatwiej niweluje się wady zgryzu u dzieci, a to ze względu na to, że ich kości są mniej uwapnione. Aby uzyskać założone efekty leczenia, samo działanie aparatu ortodontycznego nie wystarczy – równie istotne jest to, aby pacjent dostosował się do zaleceń lekarza. W przypadku młodszych pacjentów współdziałanie musi odbywać się na linii ortodonta-rodzic. To właśnie rodzice powinni sprawdzać i kontrolować, czy dziecko użytkuje aparat przez wymaganą liczbę godzin. W przeciwnym razie trudno będzie osiągnąć zadowalające rezultaty.
U pacjentów, u których rozwój struktur kostnych się zakończył, zastosowanie ma aparat stały. Zasada działania aparatu ortodontycznego, która sprowadza się do oddziaływania na zęby z określoną siłą w pożądanym kierunku, wymaga czasu. Z reguły leczenie przy użyciu metalowego czy estetycznego aparatu ortodontycznego trwa minimum 12 miesięcy. Ta kwestia jest indywidualna i w dużej mierze zależy od rozpoznanej przez ortodontę wady zgryzu. Niektórzy pacjenci aparat ortodontyczny muszą użytkować dłużej, np. przez 24 miesiące.
