Wśród rzadziej diagnozowanych w gabinetach ortodontycznych wad zgryzu wskazać należy na progenię. Czym objawia się progenia i dlaczego nie można jej lekceważyć?
Czym jest progenia?
Progenia to jedna ze szkieletowych wad zgryzu. Innym, często spotykanym określeniem jest „przodożuchwie morfologicznie”. Wada ta charakteryzuje się nieprawidłowym (nadmiernym) rozwojem żuchwy w stosunku do szczęki. Wysunięcie żuchwy do przodu powoduje, że zęby dolne zachodzą na górne. Progenię trudno pomylić z innymi wadami, a to ze względu na zmianę rysów twarzy. Objawami progenii są mocno wysunięte broda i dolna warga.
Co jeszcze warto wiedzieć o progenii? Wiadomo, że jest to wada wrodzona – ma ona podłoże genetyczne. Najczęściej do wizyty u ortodonty skłania wspomniana wysunięta broda, która wskazuje na wystąpienie nieprawidłowości w rozwoju żuchwy i szczęki. Wstępną diagnozę postawić może też stomatolog. Aby jednak można było potwierdzić jego podejrzenia, konieczna jest wizyta u ortodonty i wykonanie niezbędnych badań.
Jeżeli wada nie jest leczona, to z czasem dochodzi do jej pogłębienia. Wówczas też pojawić może się szereg niepokojących symptomów.
Skutki wysuniętej żuchwy
Wysunięcie żuchwy do przodu to kwestia nie tylko estetyczna. Zaburzenie symetrii między żuchwą a szczęką ma swoje odzwierciedlenie w szeregu dolegliwości, jakie pacjent może u siebie zaobserwować. Progenia na negatywny wpływ na:
- Wymowę. Pacjenci, u których dolna szczęka jest wysunięta do przodu, często seplenią i mają problem z prawidłową wymową niektórych głosek, np. „f” czy „b”.
- Spożywanie posiłków. Utrudnione jest gryzienie, a także rozdrabnianie pokarmu. To w konsekwencji może prowadzić do zaburzeń pracy układu pokarmowego.
- Oddychanie. Problemy z oddychaniem pojawiają się szczególnie w nocy. Pacjenci skarżą się na suchość jamy ustnej, częściej też rozwija się u nich infekcja górnych dróg oddechowych.
Innym skutkiem wysunięcia żuchwy do przodu jest zachodzenie zębów dolnych na górne. Ponieważ zęby często są krzywe, to utrudnione jest dbanie o higienę jamy ustnej. U pacjentów ze zdiagnozowaną progenią częściej pojawiać może się próchnica.
U niektórych osób ta wada może powodować również przewlekłe bóle głowy i karku. Ma to związek z przeciążeniem niektórych mięśni twarzy.
Jak leczyć progenię?
Leczenie progenii jest niezbędne ze względu na to, że wada ta ma szereg negatywnych konsekwencji dla pacjenta. Jak przebiega leczenie wysuniętej żuchwy? Czy operacja zawsze jest konieczna?
Dwa podstawowe sposoby leczenia progenii to leczenie ortodontyczne i leczenie operacyjne. W pierwszej kolejności pacjent powinien skonsultować się z ortodontą. To właśnie ortodonta decyduje o ścieżce leczenia progenii.
Leczenie aparatem ortodontycznym
W gabinecie ortodontycznym odbywa się diagnoza wady. Po przeprowadzeniu wywiadu i badań ortodonta może określić nasilenie, z jakim u pacjenta występuje progenia. Im szybciej pacjent trafi do gabinetu ortodontycznego, tym lepiej. Postawienie prawidłowej diagnozy we wczesnej fazie rozwoju wady oznacza możliwość wdrożenia nieinwazyjnego leczenia – wówczas nie będzie konieczna operacja.
Leczenie operacyjne – czy jest konieczne?
Progenia bez operacji nie jest możliwa do wyleczenia, gdy wada jest pogłębiona. U wielu dorosłych pacjentów nie obejdzie się bez interwencji chirurgicznej. Jednak przeprowadzenie operacji poprzedzone jest leczeniem ortodontycznym. Najczęściej w tym celu stosuje się stały aparat ortodontyczny. Ortodonta – po konsultacji z chirurgiem – opracowuje plan leczenia, który zostaje następnie wdrożony. Wszystko po to, aby w kolejnym kroku (podczas operacji) możliwe było złożenie zgryzu.
Operacja często nie dotyczy wyłącznie wysuniętej żuchwy. W przypadku zaawansowanej wady konieczna bywa również operacja górnej szczęki. Będzie tak wówczas, gdy jej rozwój został zahamowany.
Ile trwa leczenie progenii?
To, jak długo będzie trwało leczenie progenii, zależy głównie od stopnia zaawansowania wady. Niestety, progenię dość trudno zdiagnozować u najmłodszych dzieci – uwidacznia się ona wraz z wiekiem. Gdy pacjent trafia do ortodonty jeszcze zanim widoczna będzie wysunięcia żuchwa, to jest duża szansa, że leczenie będzie można skrócić do minimum.
Jeżeli progenia zostanie stwierdzona u dorosłego pacjenta, trzeba uzbroić się w cierpliwość. Leczenie ortodontyczne przy pomocy stałego aparatu ortodontycznego trwa ok. 2 lata – tyle czasu potrzeba, aby zęby ustawiły się w pożądanych pozycjach. Dopiero następnie pacjent jest operowany przez chirurga, a w dalszej kolejności czeka go jeszcze założenie szyny, którą nosi się przez ok. 4 tygodnie.
Mimo że leczenie progenii jest czasochłonne, to z jednej strony pozwala pozbyć się uporczywych dolegliwości, a z drugiej poprawia estetykę twarzy.
